Modyfikowanie muzyki ludowej oraz tradycyjnych tańców łowickich zgodnie z obecnymi trendami.

1. MUZYKA ŁOWICKA

ninateka.pl

Muzyka łowicka była szalenie popularna w okresie międzywojennym i powojennym, ale teraz przeżywa nie najlepsze dni. Mało artystów ją tworzy, rzadko można usłyszeć ją w mediach czy też kupić na płytach. Młodzi ludzie jej nie słuchają, wolą muzykę tworzoną przez współczesnych twórców. Odrębność muzyki i kultury Wielkiego Księstwa Łowickiego polegała między innymi na lekkiej pańszczyźnie. To były dobra kościele i pańszczyzna była wiele krótsza, chłopi byli bogatsi i mieli duże poczucie dumy. Obszar Wielkiego Księstwa Łowickiego sięgał mniej więcej od Łowicza do Rawy Mazowieckiej. Kapela Michała Rosińskiego z Michowic była ważnym ogniwem w tworzeniu muzyki wiejskiej. Kapela Sławomira Czekalskiego to klasyczna kapela 2. poł. XX wieku z rejonu łowickiego. Niezwykłość tej kapeli polegała na tym, że grali oni „kujony”, które są specyfiką łowicką, dlatego, że „kujony” to są kujawiaki grane w specjalny sposób – wolny, rozciągany z przeciąganiem kroków w tańcu. W Księstwie Łowickim już w okresie międzywojennym kształt kapel uformował się następująco: skrzypce, akordeon i baraban ze stalką (tu zwany po prostu bębnem ze stalką). Wielka dbałość o muzykę, a zarazem bardzo wczesny i silny wpływ zespołów pieśni i tańca, wywarł olbrzymie piętno na tym regionie. Ludowe pieśni miały różnorodną tematykę, opowiadały o miłości, ale także o żałobie. Układane były na różne okazje, a ich autorzy pozostawali anonimowi. Teksty piosenek na przestrzeni lat ulegały zmiano wskutek np. zapomnienia oryginalnych słów, co było naturalną ewolucją. Tradycyjna kapela łowicka składała się ze skrzypiec, klarnetu i bębna.

 

Muzyka jest bardzo istotnym elementem łowickiego folkloru. Melodie i piosenki są tak stare, że nikt nie wie, kto je skomponował. Były one przekazywane z pokolenia na pokolenie. Piosenki mają różnorodną tematykę, ale najwięcej jest weselnych.

Mieszkańcy księstwa łowickiego byli i są bardzo muzykalni o czym może świadczyć ilość zespołów ludowych. Od dawna występowały one na wszystkich uroczystościach takich jak wesela, czy inne święta. Do najbardziej znanych pieśni łowickich należą bez wątpienia "Łowiczanka jestem" oraz "Łowickie chłopoki".

Łowickie chłopoki jak parowe młyny,
Łowickie chłopoki jak parowe młyny,
Od jednej do drugiej latają dziewczyny
Od jednej do drugiej latają dziewczyny

Nie siodej, nie godej, nie zalecaj mi się
Nie siodej, nie godej, nie zalecaj mi się
Jo majątku ni mom ni spodobam Ci się
Jo majątku ni mom ni spodobam Ci się

To łodna to zgrobna, a ta z pierścieniami
To łodna to zgrobna, a ta z pierścieniami
Ta jeszcze ładniejsza bo ta z koralami
Ta jeszcze ładniejsza bo ta z koralami

A czy jo ci się pytam czyś majątek miała
A czy jo ci się pytam czyś majątek miała
Ino jo się pytom czy mnie będziesz chciała
Ino jo się pytom czy mnie będziesz chciała

Oj chciałabym chciała, ale nie takiego
Oj chciałabym chciała, ale nie takiego
Ładnego zgrabnego chłopoka naszego
Ładnego zgrabnego chłopoka naszego

2. TAŃCE ŁOWICKIE

    Jednym z najbardziej znanych łowickich tańców jest oberek, często tańczony na weselach. Jest to taniec o żywym tempie i skocznej melodii w rytmie nieparzystym.                                                

Podczas, gdy kapela gra melodię pierwszej zwrotki, pary wirują wokół sali. Na okrzyk jednego z drużbów - "przewracany" - pary zaczynają wirować w przeciwnym kierunku. Pierwszą zwrotkę śpiewa starsza druhna, później następuje taniec i druga zwrotka śpiewana przez jednego z drużbów, przekomarzającego się z dziewczętami. Po tańcu chłopcy popisują się przyklękami. Trzecią zwrotkę śpiewa młodsza siostra panny młodej, a czwartą jedna z druhen, niezadowolona ze swojego tancerza. Następną zwrotkę śpiewają wszystkie dziewczęta, inscenizując słowa piosenki. Kroki taneczne: -  bieg do przodu -  krok wirowy -  przyklęk pojedynczy -  przyklęk podwójny - hołubiec - przytupnięcie Hołubiec

Układ rąk: zamknięty - partnerzy zwróceni do siebie twarzami, chłopiec obejmuje dziewczynę wpół, lewą ręką przytrzymuje prawą dłoń partnerki, lewa dłoń dziewczyny oparta o prawe ramię chłopca. otwarty - dziewczyna stoi po prawej stronie chłopaka, lewą ręką podtrzymuje jego ramię, a prawą opiera na swoim biodrze. Chłopiec prawą ręką obejmuje dziewczynę w pasie. za ręce - tancerze stoją na przeciwko siebie i podają sobie dłonie - dziewczyna lewą, a chłopak prawą. Innym popularnym tańcem w Łowiczu jest kujawiak, który co prawda wywodzi się z Kujaw. Wyobrażacie sobie, jak to wirowanie musi bajecznie wyglądać, kiedy panie mają na sobie tradycyjne kolorowe suknie? Nie pasjonuję się tańcem i tańczyć nie potrafię, ale chciałabym na żywo ujrzeć to widowisko. Poza oberkiem, tańczy się także kujona, który jest zdecydowanie spokojniejszym tańcem oraz chodzonego, którego nazwa mówi już wszystko. W kulturze łowickiej obecne są także różnorodne walczyki.

3. WESELE ŁOWICKIE

Zjeżdżają się goście weselni: bryczką pan młody z rodziną, inni goście zza chaty dochodzą. Marszem wita gości kapela. Na drodze gości ze strony młodego staje powrósło ze słomy, domaganie się wykupnego. Po przekupieniu butelką wódki, dziełosłąb częstuje ciotki, stryjnie i następuje ogólne witanie się. W tym czasie młodzi szykują się do ślubu. Pan młody wdziewa sukmanę, natomiast panna młoda wianek. Gdy staja nad stołem nakrytym białym obrusem (a na nim krzyż, kropidło i święcona woda) następują śpiewy towarzyszące błogosławieniu przed ślubem. Po przemowie dziełosęba i pożegnaniu z rodziną oraz błogosławieństwie następuje odjazd pary młodej bryczką (w asyście) do "ślubu". Po powrocie pary młodej ze "ślubu" zespół śpiewa, a para młodych dobija się do drzwi chaty. Po odśpiewaniu pieśni:

Kożcie otworzyć matulu, kożcie otworzyć,

bo teroz nie te casy na dworze stoić

a da dana, oj ta dana, a da dana oj ta dana. 

- drzwi domu otwierano, rodzice wychodzili na próg i przyjmowali parę młodych chlebem i solą. Panna młoda całowała chleb i oddawała go razem z solą panu młodemu. Jedna z mężatek podawała jej małe dziecko. Miało to zapewnić macierzyństwo. Z tymi darami państwo młodzi wchodzili do domu a za nimi goście.
Zaczynały się tańce: po powolnym - oberek, walczyk, polka, kujawiak i inne. W czasie wesela słychać przyśpiewki, przytupy, okrzyki. Podczas tańców tworzone były na gorąco przyśpiewki na temat kucharek, druhen, drużbów czy muzykantów. Potem podczas posiłków także śpiewano m.in. Jak tom becke wina rozleje, to was wszystkich po kwaterce podzielę.

Ty niewiasto kołtuniasto zełgałaś, łobiecałas dziesięć placków nie dałaś, 

A jak ja te dziesięć placków pokroje, to wam wszystkim po kawołku podoje.

Druhenki śpiewały na przemian z drużbami. W czasie jedzenia panna młoda siedziała przy stole w towarzystwie starszeństwa. Pan młody nie siedział przy stole, lecz stał w drzwiach komory. Drużbowie też nie siedzieli przy stole tylko obsługiwali stoły, podawali weselne potrawy i pilnowali porządku. Po obiedzie, gdy już wszyscy zostali obdarowani kołaczem, następowała ceremonia oczepin. Druhny śpiewały zamiast panny młodej:

Mój wianeczku z białej rózy 

Słuz mi jesce jak najdłuży 

Jom cie prawo rączką wzięła

Kiedym jesce pannom beła.

Bez Pieśni o chmielu, odśpiewywanej po oczepinach przez druhny, nie odbyło się żadne wesele:

 A żebyś ty chmielu na te tycki nie loz, 

To byś ty nie robieł z paninecek niewiost. 

Oj chmielu, oj nieboze, wloz na tycki, zleść nie może,

chmielu nie boze.

Piękna łowicka muzyka, zawierająca tak charakterystyczne dla tego regionu kujawiaki czy oberki, prowokuje tancerzy do coraz bardziej złożonych popisów tanecznych. Tańce przeplatają przyśpiewki – to smętne i rzewne na nutę kujawiaka lub walczyka, to znów zadziorne i żywiołowe. Wszystkie biorące udział w widowisku postaci jak państwo młodzi, rodzice, swaci, dziewosłąb czy goście występują w oryginalnych ludowych strojach, nierzadko będących cennymi eksponatami sztuki i kultury ludowej.

4. INSPIRACJA MUZYKĄ ŁOWICKĄ

Muzyka łowicka była zaś inspiracją dla wielu wielkiej sławy kompozytorów. Wzorował się na niej m. in. Fryderyk Chopin w swoich mazurkach i walcach. 

Obecnie z szerzeniem muzyki ludowej najbardziej kojarzy mi się Donatan, któremu towarzyszy Joanna 'Cleo' Klepko. W swoich teledyskach nawiązują do starej polskiej wsi oraz występują w ludowych strojach łowickich, choć przedstawiają to wszystko trochę w innym, nowocześniejszym wydaniu. Ich piosenka "My Słowianie" wpada w ucho wszystkim, nawet za granicą zachwyca. W 2014 roku Donatan wraz z Cleo reprezentował Polskę z utworem „My Słowianie” podczas 59. Konkursu Piosenki Eurowizji, organizowanego w Kopenhadze.

https://www.youtube.com/watch?v=0trwO1xbv6E

https://www.youtube.com/watch?v=rr1DSgjhRqE

https://www.youtube.com/watch?v=WvKzyuL7ubQ

 5. ZESPOŁY ŁOWICKIE

KODERKI

http://lok.art.pl/dziecieco-mlodziezowy-zespol-ludowy-koderki/

Zespół został założony w 1960 roku w Łowiczu. „KODERKI” – to nazwa przybrana przez zespół w 1985 roku. Pochodzi od „kodry” – prostokątnej, kolorowej, kwiatowej lub tematycznej wycinanki łowickiej. Zespół koncertował w Niemczech, Holandii, Francji, Finlandii, Włoszech, Hiszpanii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, na Węgrzech i Ukrainie. Wygrał wiele ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów zachwycając wszystkich swoimi strojami i talentem.

lowicz.gosc.pl

BLICHOWIACY

Od 1948 roku w Szkole Rolniczej – obecnie w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 

RCKU w Łowiczu Blichu, istnieje Zespół Pieśni i Tańca "Blichowiacy". Członkami zespołu jest młodzież szkolna. "Blichowiacy" kultywują zwyczaje, obrzędy i tradycje regionu łowickiego. Swoimi barwnymi strojami, muzyką, śpiewem i tańcem propagują łowicki folklor w kraju i za granicą. Zespół bierze czynny udział w uroczystościach szkolnych, powiatowych i ogólnopolskich. Uczestniczy w konkursach, przeglądach i festiwalach w kraju i za granicą. Zespół koncertował za granicą, m.in. w Rosji, Niemczech, Holandii, Francji, Austrii, Stanach Zjednoczonych, na Litwie, w Serbii.

 

 Julia Zdun